Uw pensioenpremie en pensioenuitkering moeten in goede handen zijn. U moet zich geen zorgen hoeven te maken. Een goed functionerende en betrouwbare organisatie van het pensioenfonds is hiervoor essentieel. In dit artikel leest u hoe het pensioenfonds ervoor zorgt dat uw pensioengeld veilig wordt beheerd. Wilt u meer lezen over hoe het pensioenfonds is georganiseerd, bekijk dan de pagina’s onder ‘Over het pensioenfonds’.

Integraal Risicomanagement (IRM)

Het bestuur is eindverantwoordelijk voor het integrale risicomanagement. Voldoende functiescheiding, onder andere door het gebruik van het Three Lines model, moet voorkomen dat een orgaan van het fonds zichzelf controleert. Tegelijkertijd speelt proportionaliteit een rol. De werkverdeling binnen het fonds moet praktisch uitvoerbaar zijn, gelet op de omvang van het bestuur, de aanwezigheid van andere (al dan niet verplichte) fondsorganen en de vereiste tijdsbesteding die aan functies kan en mag worden gekoppeld. 

Het fonds hanteert binnen het risicobeheersysteem drie van elkaar gescheiden lijnen (Three Lines model): 

• Het eerstelijns risicomanagement is belegd bij het bestuur, de individuele portefeuillehouders en bestuurscommissies, met uitzondering van de IRM-commissie. Het bestuur is eindverantwoordelijk en de portefeuillehouders en commissies hebben een uitvoerende risicomanagementtaak. Zij zijn verantwoordelijk voor het in kaart brengen van de voor haar relevante risico's en het beheersen van deze risico's met maatregelen; 
• De risicobeheerfunctie vormt het tweedelijns risicomanagement van het fonds. De tweede lijn heeft als doel om de eerste lijn van het fonds scherp te houden, te adviseren en te ondersteunen en daarmee te versterken. De taken van de risicobeheerfunctie zijn daarmee vooral initiërend, adviserend en controlerend van aard. De sleutelfunctiehouder risicobeheer is onderdeel van de tweede lijn. De sleutelfunctiehouder wordt ondersteund door de sleutelfunctievervuller. Deze rol is weggelegd voor de Integraal Risicomanagement Commissie (IRM-commissie), waarvan de sleutelfunctiehouder risicobeheer de voorzitter is. Daarnaast heeft nog één bestuurslid zitting in de IRM-commissie. De IRM-commissie wordt op gebied van de niet-financiële risico’s geadviseerd door een externe adviseur van Willis Towers Watson (WTW). Daarnaast heeft het fonds een onafhankelijke (financiële) risicomanager (van Basispoint) bij het risicomanagement betrokken. Deze is aanwezig bij de vergaderingen van de Beleggings- en controlecommissie (BCC) en ondersteunt deze eerste lijn commissie bij de risicobeheersing van de financiële risico’s. Daarnaast heeft deze periodiek overleg met de sleutelfunctiehouder risicobeheer. De IRM-commissie heeft periodiek overleg met zowel de Privacy Officer als de Compliance Officer, die ook tot de tweede lijn horen, net als de sleutelfunctiehouder actuarieel;
• De sleutelfunctiehouder interne audit, ondersteund door de sleutelfunctievervuller, vormt de derde lijn. De interne auditfunctie verleent assurance over de opzet en werking van het gehele risicobeheersysteem en onderzoekt daarbij onder andere de wisselwerking tussen de eerste en tweede lijn.

Wettelijk kader

Het bestuur en de commissies houden toezicht op het functioneren van het pensioenfonds en de beheersing van de risico’s. Het fonds volgt de code pensioenfondsen, welke toetst of een fonds aan de minimale eisen voor degelijk bestuur en risicomanagement voldoet. Daarnaast wordt het bestuur op verschillende manieren gecontroleerd:

Het verantwoordingsorgaan ziet toe op een degelijke besluitvorming door het bestuur en een betrouwbare uitvoering van de taken van het pensioenfonds. Hiermee worden mogelijke risico’s op leemtes in het functioneren vroegtijdig opgemerkt en kan indien nodig tijdig worden bijgestuurd.

Jaarlijks wordt door de visitatiecommissie en onderzoek uitgevoerd naar het functioneren van het fonds als geheel. Mogelijk onderbelichte risico’s worden door de visitatiecommissie besproken met het bestuur. Waar nodig treft het bestuur aanvullende maatregelen om deze risico’s verder te verminderen.

De compliance officer bewaakt dat het pensioenfonds voldoet aan de voor het fonds van toepassing zijnde actuele wet- en regelgeving op het gebied van compliance. Zo is de compliance officer belast met het toezicht op de naleving van de bepalingen uit de gedragscode die gelden voor de bestuursleden.

De financiële cijfers worden jaarlijks op juistheid gecontroleerd door een onafhankelijke accountant en een certificerend actuaris.

Daarnaast worden de activiteiten van elk pensioenfonds regelmatig getoetst door De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Door proactief te voldoen aan de voorwaarden en toetsingseisen welke door deze instanties worden gesteld, voorkomt het fonds nalatigheid te kunnen worden verweten.

Waar is risicobeheersing vastgelegd?

Integraal risicomanagement is vastgelegd in de Nederlandse wet, vooral in de artikelen 33 (waarborging goed bestuur) en 143 Pensioenwet (beheerste en integere bedrijfsvoering).

Meer regels met betrekking tot beheerste en integere bedrijfsvoering zijn opgenomen in artikel 18 tot en met 22 van het ‘Besluit Financieel Toetsingskader’. Deze regels hebben betrekking op het beheersen van bedrijfsprocessen en bedrijfsrisico’s, integriteit en soliditeit van het pensioenfonds en de verplichting om een continuïteitsanalyse uit te voeren.

Over de beheersing van uitbestedingsrisico’s zijn regels opgenomen in artikel 34 Pensioenwet en in artikel 12 tot en met 14 Besluit uitvoering Pensioenwet.

Sleutelfuncties

In 2022 zijn door de sleutelfunctiehouder (SFH) Risicobeheer en de IRM-commissie nieuwe risicokaarten opgezet om het risicoraamwerk verder inzichtelijk te maken. Voor komend jaar is het plan om te zorgen dat de eerste lijn volledig eigenaar wordt van de eigen risicokaarten en het vastleggen/bijhouden van de risico’s en controls, met opvolging en borging van de eventuele mitigerende maatregelen. 38 De overdracht van de SFH Interne Audit van de externe deskundige naar de per begin 2022 toegetreden bestuurder is goed verlopen. De extern deskundige is aangebleven als functievervuller. Daarmee is het jaarplan gecontinueerd en is de interne audit Uitbestedingsproces in 2022 afgerond en zal het onderzoek Datakwaliteit in 2023 worden afgerond.